Polska jako jeden z ostatnich krajów Unii Europejskiej wprowadził powszechną możliwość oddłużenia osób fizycznych oraz kompleksowy system ochrony przedsiębiorcy przed wierzycielami. Zwłoka w przyjęciu tych rozwiązań oraz ogólna trudność w dostępie do informacji spowodowały, że dopiero w bieżącym roku upadłość konsumencka oraz restrukturyzacja stają się istotnym elementem polskiego życia gospodarczego.

Do niedawna zarówno w Polsce, jak i w Unii Europejskiej jako filar działania systemów prawnych przyjmowano ochronę praw słusznie nabytych, w tym wierzytelności. Wierzytelność to możliwość żądania od kogoś określonego zachowania, na przykład zapłaty. Wierzycielem jest bank w stosunku do kredytobiorcy, wierzycielem jest sprzedający, który nie otrzymał zapłaty. Wierzycielem jest wreszcie Skarb Państwa oraz organy państwowe w ramach poboru danin publicznych, podatku VAT, podatku od nieruchomości, podatku od środków transportu, podatku dochodowego, składek ZUS oraz wszelkich innych danin i zobowiązań.

Dotychczas zobowiązany, który nie mógł wywiązać się ze swoich obowiązków musiał liczyć się z trudnościami finansowymi do końca życia. Sytuacje ogromnego zadłużenia osób fizycznych słusznie porównywano wręcz do tzw. śmierci cywilnej, czyli pozbawienia prawa posiadania majątku i dochodów. Przed wejściem w życie regulacji upadłości konsumenckiej oraz ustawy Prawo restrukturyzacyjne osoba zobowiązania, przy zachowaniu minimalnej staranności przez wierzyciela miała minimalne szanse na uniknięcie konieczności spłaty ciążących na niej zobowiązań.

O ile wykonanie swoich zobowiązań określić należy działanie słuszne, w pewnych sytuacjach nie jest ani możliwe, ani nie może być określone jako sprawiedliwe. Lata 2002-2013 przyniosły w Polsce falę wręcz dramatów osób fizycznych, które szczególnie jako kredytobiorcy, pożyczkobiorcy lub przedsiębiorcy nie byli w stanie spełnić swoich zobowiązań. Przeciętnie osoba fizyczna, która zakończyła działalność pozostawała dłużna Funduszowi Ubezpieczeń Społecznych ( czyli ZUS-owi ) około 22 tysięcy złotych. W ciągu 5 lat odsetki od tej kwoty oraz koszty egzekucji mogły doprowadzić nawet do podwojenia zobowiązania. Kredytodawca, któremu wypowiedziano kredyt w pozostałej do spłaty kwocie 250.000 tysięcy złotych musi obecnie rocznie zapłacić około 25.000 złotych dodatkowych odsetek. Obydwie kwoty to rzeczywiste przeciętne zarobki większości pracujących Polaków. Możliwość spłacenia tych długów jest iluzoryczna.

Większość przypadków osób znajdujących się w trudnościach finansowych łączy zresztą obok braku rzeczywistej możliwości uregulowania swoich zobowiązań brak sprawiedliwego uzasadnienia ich sytuacji. Praktyka prawnicza ujawnia przypadki osób, w których działaniach nie można znaleźć minimalnego choćby zawinienia. Mimo to muszą one ponosić majątkowe i życiowe konsekwencje niezależnych od siebie zdarzeń.

Z tej przyczyn właśnie w społeczeństwach europejskich przyjęto, że konieczne jest znalezienie rozwiązania dla osób, które nie mogą spełnić ciążących na nich zobowiązań. Ze względu na członkostwo w Unii Europejskiej zmiany przyjęte zostały również w Polsce, choć sam już fakt że jednym z największych wierzycieli w Polsce jest ZUS i państwowy bank PKO BP S.A. powoduje, że ich wprowadzenie odciągnięte zostało w czasie o blisko trzy lata. Upadłość konsumencka, czyli de facto umorzenie zadłużenia osób fizycznych oraz pełna ochrona przedsiębiorców przed wierzycielami jest jednak wreszcie dostępna.